Jednoosobowa forma działalności – jakie opodatkowanie?

Właściwie dobrana forma opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej ułatwi podatnikowi rozliczenie z urzędem skarbowym i sprawi, że wysokość podatku będzie adekwatna do zysków z biznesu. Jaki sposób opodatkowania jest najkorzystniejszy? Wszystko zależy od rodzaju prowadzonej działalności i ulg podatkowych, z których przedsiębiorca chce skorzystać, oraz – rzecz jasna – od wysokości dochodu.

Skala podatkowa pozwoli na ulgi w rozliczeniu PIT

Najczęstszy wybór podatników to podatek progresywny obliczany zgodnie ze skalą podatkową[1]. Wówczas dochody objęte są 17-procentowym podatkiem dochodowym, a nadwyżka po przekroczeniu progu 85 528 zł – 32-procentowym podatkiem[2].

Niewątpliwym argumentem za wyborem tej formy opodatkowania jest zastosowanie kwoty wolnej od podatku. Ta w 2020 roku wynosi 8000 zł[3]. Oznacza to, że osoby prowadzące działalność gospodarczą opodatkują dochody powyżej tej kwoty. W praktyce stosowana jest tzw. kwota zmniejszająca podatek, która ma wówczas charakter degresywny. Innymi słowy, wraz ze wzrostem dochodów maleje kwota zwolniona z opodatkowania.

Za wyborem skali podatkowej przemawiają ponadto korzyści płynące z tej formy opodatkowania. Mowa m.in. o uldze na badania i rozwój czy uldze na dzieci. Przedsiębiorca może także skorzystać ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem, co pozwoli mu uniknąć wyższej, 32-procentowej stawki podatku, jeśli jego dochód przekroczy 85 500 zł. Podatek oblicza się wówczas w podwójnej wysokości, ale od połowy łącznych dochodów. Zasada jest więc prosta: im większa dysproporcja między zarobkami małżonków, tym bardziej skorzystają oni na wspólnym rozliczeniu.

Skala podatkowa wiąże się także z formalnościami, które wykraczają poza samą wpłatę zaliczek na podatek dochodowy. Przedsiębiorca, który zdecyduje się na podatek progresywny, w większości przypadków zobowiązany jest do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Ponadto powinien prowadzić także m.in. ewidencję środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych.

Ucieczka od wyższej stawki PIT, czyli podatek liniowy

Gdy wspólne rozliczanie w ramach skali podatkowej się nie sprawdzi (np. gdy dochody współmałżonka są zbyt wysokie lub w przypadku singli), warto pomyśleć o podatku liniowym. Takie rozwiązanie pozwoli uniknąć wysokiej stawki podatku przy wysokich dochodach. Wówczas bez względu na to, ile zarabiamy, obowiązywać nas będzie stała stawka PIT: 19%. Drugą stroną medalu jest jednak brak możliwości skorzystania na kwocie wolnej od podatku i z ulg podatkowych. W przypadku podatku liniowego wymogi formalne dotyczące wpłat zaliczek podatkowych i prowadzenia księgowości są zbliżone do warunków obowiązujących przy skali podatkowej.

Ryczałt – niski podatek dla wybranych

Nie każdy przedsiębiorca może pozwolić sobie na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Taki podatek płaci się w wysokości od 2% do 20% w zależności od rodzaju prowadzonego biznesu. Ryczałt to jedna z najprostszych form opodatkowania, przeznaczona dla jednoosobowych działalności i spółek. Zgodnie z art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów ryczałtowcem nie może być podatnik, który wcześniej zdecydował się opodatkować swoje zarobki w formie karty podatkowej. Z ryczałtu nie skorzystają też właściciele aptek i osoby prowadzące działalność w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw.

Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem zobligowani są do odprowadzania stałej stawki podatku. Ta w zależności od rodzaju biznesu wynosi: 20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3% lub 2%. Nie trzeba odprowadzać zaliczek. Podatek ryczałtowy wpłaca się co miesiąc do 20. dnia każdego miesiąca[4].

Karta podatkowa, czyli jedna kwota bez względu na zarobki

Karta podatkowa daje przedsiębiorcom możliwość płacenia stałych kwot podatku bez względu na zarobki. Jest to jednak przywilej dla wybranych grup zawodowych. Odgórnie określone stawki podatku zależą od rodzaju biznesu, wielkości firmy i miasta, w którym się znajduje. Ten rodzaj opodatkowania adresowany jest do przedstawicieli określonych zawodów, głównie rzemieślniczych. Chodzi o tych przedsiębiorców, którzy zajmują się np. handlem detalicznym wyrobami spożywczymi, usługami gastronomicznymi, weterynaryjnymi, rozrywkowymi czy korepetycjami.

Podatnik chcący rozliczać się na podstawie karty podatkowej musi pamiętać o limicie stanu zatrudnienia. Te określane są przez Ministerstwo Finansów w corocznym obwieszczeniu. Co więcej, podatnik opodatkowany kartą podatkową nie może równocześnie prowadzić innego biznesu. Dodatkowo małżonek podatnika rozliczającego się kartą podatkową nie może prowadzić działalności w tym samym zakresie co ten podatnik.

Przykłady:

• Samodzielny mechanik pracujący w małej miejscowości do 5 tysięcy mieszkańców zapłaci 320 zł miesięcznie. Jeśli zatrudni jednego pomocnika, zapłaci 588 zł podatku.
• Stolarz z trzema pomocnikami w mieście powyżej 50 tysięcy mieszkańców zapłaci 1316 złotych.
• Fryzjer damski pracujący sam w mieście liczącym od 5 do 50 tysięcy mieszkańców zapłaci 147 złotych. Jeśli zatrudni dwóch pracowników, zapłaci 533 złote.
• Kosmetyczka w salonie zatrudniającym dodatkowo 5 osób, w mieście powyżej 50 tys. mieszkańców zapłaci 855 złotych. Gdyby taki salon znajdował się w mieście do 5 tysięcy mieszkańców – podatniczka zapłaciłaby 684 złote. [5]

Niskie opłaty to nie jedyny przywilej przedsiębiorców korzystających z karty podatkowej. Tak opodatkowany biznes nie wymaga prowadzenia ksiąg podatkowych i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Co wybrać?

Przedsiębiorca o stałych dochodach najbardziej skorzysta na ryczałcie. Z kolei rzemieślnik chcący rozwijać działalność i zwiększać zysk powinien rozważyć kartę podatkową, która umożliwia opłacanie stałej kwoty podatku bez względu na zarobki. Podatnik, dla którego branży nie przewidziano zastosowania karty podatkowej, może liczyć na stałą stawkę podatku liniowego. Jeśli zaś chce skorzystać z ulg i nie obawia się 32-procentowej stawki PIT, powinien pomyśleć o skali podatkowej.

Odpowiednia analiza pozwoli zaoszczędzić kilkaset, a nawet kilka tysięcy złotych. Trafny wybór pozwoli przedsiębiorcom rozwijać biznes bez nieproporcjonalnie wysokich podatków i uciążliwych obowiązków księgowych.

[1] https://www.podatki.gov.pl/media/5635/informacja-dotycz%C4%85ca-rozliczenia-podatku-pit-za-2018-r.pdf
[2] Art. 27. ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
[3] Art. 27. ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
[4] Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/podatki-i-ksiegowosc/chce-rozliczac-pit/co-powinienes-wiedziec-zanim-zaczniesz-placic-pit/ryczalt-od-przychodow-ewidencjonowanych.
[5] Obwieszczenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie stawek karty podatkowej i kwoty, do której można wykonywać świadczenia przy prowadzeniu niektórych usług, z wyjątkiem świadczeń dla ludności, oraz kwartalnych stawek ryczałtu od przychodów proboszczów i wikariuszy, obowiązujących w 2020 r.