Zakaz cesji w umowach handlowych i kampania Wolne Faktury

Cesja wierzytelności

Cesja wierzytelności to dokonanie przelewu wierzytelności na inny podmiot lub osobę na podstawie umowy cesji. Strony tej umowy to cedent (czyli wierzyciel) oraz cesjonariusz (nabywca wierzytelności). Przedmiotem cesji jest natomiast każda zbywalna wierzytelność, do której roszczenia wobec dłużnika zostają przeniesione na inny podmiot.

Zakaz cesji wierzytelności

Zgodnie z obecnie obowiązującym w Polsce prawem, cesja wierzytelności może odbywać się bez ograniczeń, chyba że sytuacja taka byłaby wbrew ustawie, zastrzeżeniu umownemu lub właściwości zobowiązania.

Możliwość zawarcia zakazu cesji w umowie, z jednej strony zapewnia swobodę stosunków gospodarczych, a z drugiej hamuje rozwój małych i średnich polskich firm, które po pierwsze mają niewielkie zasoby własne, a po drugie ograniczony dostęp do możliwości finansowania swojej działalności. Zakaz cesji (któy ma w polskim prawie ponad 100 lat i powstał w czasach kiedy wierzytelności nie były przeznaczone do obrotu) faworyzuje także i chroni dłużnika, a jednocześnie sprawia, że dostawcy nie mają pełnej swobody oferowania swoim kontrahentom długich terminów płatności. 

Co to oznacza w praktyce?

Wyobraź sobie, że masz możliwość podjęcia współpracy z dużym podmiotem. Dla Twojej firmy to szansa na znaczne zwiększenie wolumenu sprzedaży, a co za tym idzie, zysków z prowadzonej działalności. Niestety w dniu, w którym otrzymujesz projekt umowy handlowej, okazuje się, że zawiera ona klauzulę, zakazującą Ci przelania wierzytelności na inny podmiot. Oznacza to, że jeśli umówicie się na 90 dniowy termin zapłaty, a w czasie tych trzech miesięcy będziesz pilnie potrzebował gotówki, nie będziesz mógł skorzystać z tak prostego i błyskawicznego rozwiązania jakim jest faktoring. W konsekwencji zastanawiasz się, czy możesz zaoferować swojemu potencjalnemu klientowi odroczony termin płatności...

Faktoring, który staje się coraz bardziej popularnym źródłem finansowania działalności polskich przedsiębiorców, oferując im natychmiastowy dostęp do pieniędzy za wykonane usługi i dostarczone towary, polega bowiem właśnie na przelewie wierzytelności wynikających z nieprzeterminowanych faktur. Brak możliwości skorzystania z tego rozwiązania może mocno zaburzyć płynność finansową przedsiębiorstwa i w konsekwencji doprowadzić do jego upadłości. 

Warto zauważyć, że wraz ze wzrostem wolumenu umów handlowych w handlu międzynarodowym - i to zarówno na poziomie światowym, jak i w ramach rynków Unii Europejskiej, rośnie problem związany z obecnością w umowach zakazu cesji. Przelew wierzytelności zależy bezpośrednio od obowiązujących przepisów prawa, a ich większa transparentność i stabilność pozwoliłaby niewątpliwie na szerszą dostępność kapitału, co ułatwiłoby transgraniczny przepływ towarów i usług.

Zakaz cesji w umowie

Dlaczego zakaz cesji w umowach pojawia się coraz częściej, a w niektórych branżach jest niemal standardem? Bardzo często silniejsza strona umowy chce ograniczyć słabszą, pozbawić ją możliwości sięgnięcia po środki finansowania zewnętrznego – na przykład faktoring, a w rezultacie uniknąć skutecznej egzekucji ewentualnych nieuregulowanych należności.

Czasami jednak klauzula zakazu cesji wynika ze stosowanego standardowo wzoru i wystarczy dobra wola obu stron, by usunąć ją z tekstu umowy. Warto negocjować taką zmianę, argumentując ją, chęcią oferowania dłuższych terminów na zapłatę za dostarczone towary i usługi. Brak takiego zapisu jest w przypadku zdrowych relacji handlowych korzystniejszy dla obu stron umowy.

Zakaz cesji, a zatory płatnicze

Dlaczego zakaz cesji jest tak niekorzystny dla działalności polskich przedsiębiorców? Dostawcy towarów i usług, którzy mają w swoich umowach handlowych taką klauzulę, nie mogą korzystać z finansowania działalności w formie faktoringu. To zaburza ich płynność, na długi czas pozbawia dostępu do zarobionych już przez nich pieniędzy, a w konsekwencji prowadzi do tworzenia się zatorów płatniczych.

Jest jeszcze druga strona tej sytuacji. Jeżeli potencjalny kontrahent nie zgadza się na cesję wierzytelności i decyduje się zawrzeć w umowie stosowny zakaz, firma, która już korzysta z faktoringu, prawdopodobnie nie zdecyduje się na współpracę na czym tracą obie strony. Traci również gospodarka i budżet państwa.

Zagwarantowana możliwość cesji wierzytelności

Zagwarantowanie co do zasady możliwości cesji wierzytelności pozwoliłoby na:

• Przyspieszenie obrotu pieniądza w gospodarce oraz większą ilość transakcji w ramach jednego przedsiębiorstwa, a co za tym idzie większe dochody na poziomie budżetu państwa
• Szybszy rozwój produktów finansowych związanych z obrotem wierzytelnościami
• Usprawnienie egzekucji wierzytelności, zmniejszenie występowania zatorów płatniczych, zwiększenie przepływu środków i terminowe regulowanie należności względem kontrahentów i państwa, a co za tym idzie
•  Zmniejszenie ilości upadłości

Kampania Wolne Faktury

Kampania ‘Wolne Faktury – bez zakazu cesji’, której celem jest wyeliminowanie zakazu cesji z polskiego prawa, to projekt Polskiego Związku Faktorów – organizacji samorządu branżowego reprezentującej podmioty świadczące usługi faktoringowe. Jako rzecznik zrzeszonych firm faktoringowych, PZF doskonale zdaje sobie sprawę, że obecnie polscy przedsiębiorcy konkurują nie tylko jakością oferowanych usług, czy ich ceną, ale również możliwością szybkiego obrotu środkami pieniężnymi. Zwiększanie płynności finansowej firmy wspiera jej konkurencyjność i rozwój i jest obecnie filarem sukcesu każdego polskiego przedsiębiorstwa.

Kampania działa dwutorowo. Z jednej strony zachęca podmioty do zrezygnowania z umieszczania w umowach handlowych klauzul z zakazem cesji, a z drugiej, stara się przedstawić ustawodawcy racje przemawiające za zmianą prawa na korzyść małych i średnich przedsiębiorców. Aktualizacja obowiązujących zapisów powinna, zdaniem przedstawicieli i członków związku, uwzględniać potrzeby polskich przedsiębiorców i sytuację na rynku.

Źródła:

http://faktoring.pl/2018/10/09/wolne-faktury-bez-zakazu-cesji/

http://wolnefaktury.faktoring.pl/